Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisiyle Psödoartroz
Halk arasında kırık kaynamama sorunu olarak nitelendirilmesinin yanında tıbbi ifade psödoartroz olan rahatsızlık en net ifadeyle; adından da anlaşılabileceği gibi çeşitli nedenlerle kırığın meydana geldiği bölgenin beklenen zaman dilimi içerisinde kaynamaması yani sağlıklı bir yapıya kavuşamamasıdır.
Psödoartroz
Halk arasında kırık kaynamama sorunu olarak nitelendirilmesinin yanında tıbbi ifade psödoartroz olan rahatsızlık en net ifadeyle; adından da anlaşılabileceği gibi çeşitli nedenlerle kırığın meydana geldiği bölgenin beklenen zaman dilimi içerisinde kaynamaması yani sağlıklı bir yapıya kavuşamamasıdır.
Psödoartroz durumunun ne zaman oluştuğu noktasında birçok farklı görüş mevcuttur. Fakat uzmanların çoğu tarafından kabul gören görüş; kemiğin beklenen kaynama süresinin üzerine 2-3 ay geçmesine rağmen kemikte kaynama meydana gelmediyse bu durumu psödoartroz olarak nitelendirmek mümkündür, olmuştur.
Herhangi bir kemikte meydana gelen kırığın kaynamaması durumu birçok faktör ile ilintili olarak meydana gelen bir rahatsızlıktır. Buna ek olarak yalnızca bir ya da iki tip kaynamama mevcut değil, birçok kaynamama tipi mevcuttur. Yani hastalık kendi içerisinde birden fazla alt dala ayrılabilir demek yanlış bir ifade olmayacaktır.
Diğer tüm hastalıklarda olduğu gibi psödoartrozda da etkin bir tedavi sürecinin planlanabilmesi için rahatsızlığı meydana getiren nedenlerin deyim yerindeyse nokta atış ile saptanması gerekir. Fakat bu durum psödoartozda oldukça zordur. Çünkü; kaynamama problemini meydana getirebilecek olan faktörlerin yani nedenlerin sayısı bir hayli fazladır.
Psödoartroz Nedenleri
Kaynamama sorununu meydana getiren faktörleri sistemik ve bölgesel(lokal) olarak iki temel sınıfa ayırmak mümkündür. Sistemik nedenli psödoartroz nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Protein Eksikliği: Öncelikli olarak protein eksikliğinin, kırığın iyileşmesi sürecinde kırık kallusunun miktarından çok mekanik yapısını etkilediği belirtilmelidir. Nitekim yapılan araştırmalar uzun kemik kırıklarının kaynamasında nutrisyonel proteinlerin olumlu katkılarını ispatlar nitelikte sonuçlar vermiştir. Buna ek olarak B6 vitamin eksikliğinin kırık kemiklerin kaynamasında etkin rol oynayan Glikoz-6 fosfat miktarında da düşüşe sebep olduğu tespit edilmiştir.
- Sigara Tüketimi: Sigaranın yapısında bulunan nikotin, kemiğin kaynaması amacıyla vücut metabolizmasının oluşturduğu makrofaj ve fibroblastların yapısını değiştirir ve çoğalmalarına engel olur. Bu durum ise kırıkların kaynayamaması durumunu yani psödoartrozu meydana getirir.
- Non-steroid Antiinflamatuar İlaç Kullanımı: Kısaltımı NSAİİ şeklinde olan ilaç gurubunun kırıkların kaynamamasına hangi yollara sebebiyet verdiği tespit edilememiş olsa da, psödoartroz rahatsızlığını tetiklediği veriler ile teyit edilmiştir.
Hastalığı tetikleyen bölgesel nedenler sıralanmak istenirse:
- Kırığın meydana geldiği bölgedeki dolaşımın bozulması.
- Bakteriyel faaliyetler sonucu enfeksiyon meydana gelmesi.
- Çoklu yaralanma durumunun oluşması.
Görüldüğü üzere psödoartrozu tetikleyen etmelerin sayısı bir hayli fazladır ve bu sayısının yüksek olması hastaya uygun tedavi yönteminin belirlenmesini zorlaştırır.
Psödoartroz Semptomları
Hastalığını erken teşhisinin yapılabilmesi amacıyla semptomların etkin bir şekilde takip edilmesi gerekir. Hastalığın en belirgin semptomları şu şekilde listelenebilir:
- Kırık bölgesinde zamanla meydana gelen şişlik.
- Kaynamamanın gerçekleştiği noktada ısı artışına bağlı olarak ortaya çıkan kızarıklık.
- Bireyin kaynamayan bölgeye hafif bir şekilde de olsa yüklenmesi sonucu hissettiği keskin ağrı.
- Kırık hattındaki hareket kabiliyetinin zamanla azalmaya başlaması.
Psödoartroz semptomlarının gayet belirgin olması ve kendini hissetirmesi hastalığın tedavisini kolaylaştıran oldukça önemli bir etmendir. Hastalığın nedenleri ve belirtileri üzerinde durduktan sonra tedavisinden de bahsetmek konunu bütünlüğü açısından faydalı olacaktır.
Erken Tanıyla Tedavi Daha Kolay
Elbette hastalığın erken teşhis edilebilmesi ve ilerlemeden tedaviye başlanması, tedavinin başarı yüzdesini arttıran en önemli etmendir. Psödoartrozda uygun tedavinin belirlenebilmesi amacıyla kaynamamanın meydana geldiği bölgede üç aşamalı bir inceleme yapılması gerekir. Bu incelemeler;
- Kaynama bölgesinin biyolojik durumu.
- Kaynama bölgesinin fiziksel durumu.
- Hastanın kaynaklı sistemik nedenlerin varlığı.
şeklinde aşamalara ayrılabilir. Belirtilen incelemeler yapıldıktan sonra uzman hekim kaynamama durumuna sebebiyet veren faktörün tespitini yapar ve bununla ilintili olarak en doğru tedavi yöntemini belirlemeye çalışır.
Tedavinin başarıya ulaşabilmesi için kaynamama durumunun gerçekleştiği bölgenin biyolojik ve denge yönünden toparlanması gerekir. Burada temel amaç; hasar yaratmaksızın bölgeyi maksimum denge haline ulaştırmaktır.
Yapılan incelemeler ve tespitler neticesinde cerrahi işlemler programlandıktan ve hayata geçirildikten sonra bölgenin kaynama olasılığına bakılması gerekir. Kaynamamaya neden olan faktörlerin ortadan kaldırıldığı varsayılırsa, bölgenin dengeye ulaşması durumunda kaynaması muhtemeldir. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda psödoartroz tedavisinin geniş bir zaman dilimine yayıldığından söz etmek mümkün olacaktır.