Diz Kapağı Kırığı Tedavi Aşamaları ve İyileşme Süreci
Diz kapağı kırıkları patellar kısmında ya da diz kapağının önünde dizin oturtan küçük kemikte meydana gelmesi sonucunda olmaktadır. Kırığın iyileşme süresi yapılan tedavi yöntemine göre 4 hafta ile 12 hafta arasında değişim göstermektedir.
Diz Kapağı Kırığı
Petalla kırıkları diz kapağının kırıkları olarak yaralanma sonucunda meydana gelmektedir. Diz kapağı, diz eklemini oluşturmakta olan üç adet kemikten bir tanesi olmaktadır. Patella dizin alt yüzeyinde bulunmakta olan ve kıkırdaklar ile kaplıdır. Diz ekleminin uzatılması, düzleştirilmesi kısaca hareket ettirilmesi açısından çok önemli olmaktadır.
dizd kırık oluşmasının nedeni çoğunlukla patella kırıkları olmaktadır. Diz kapağının üzerine bir kişinin düşmesi sonucunda ya da bir travmaya bağlı olarak meydana gelecek olan kırıklar olmaktadır. Kişi düştüğü zaman ya da şiddetli bir şekilde ayağını bir yere çarpması sonucunda üstündeki deride de sıklıkla hasarın meydana gelmesine neden olacaktır. Sınırlı miktarda da açık kırıklarda görülebilmektedir. Kuadriseps kasları adı verilen kasların daraldığı zamanlarda da diz eklemini düzleştirmeye çalıştığında kişinin eksantrik kasılma sonucunda da ortaya çıkması söz konusu olacaktır. Kasın her zaman için zor bir şekilde çekilmesi neticesinde de diz de kırıklar meydana gelebilir. Diz kapağında ki kırıklar hafif ya da şiddetli olan kırıklar olmaktadır. Yaşın ilerlemesi sonucunda kişilerde kemik erimesine bağlı olarak kemiğin zayıflaması durumlarında da ortaya çıkabilecek bir sorun olmaktadır.
Bazı durumlarda yaşı ilerlemiş olan kişilerde kireçlenme hastalığına bağlı olarak da kişilerin dizlerinde ki kemiklerin güçsüzleşmesi sonucunda kırıklar meydana gelebilir.
Belirtileri
Patella kırıkları olduğu zamanlarda kişilerin diz kısımlarında şiddetli olan ağrının olmasına neden olacaktır. Bu ağrılar nedeniyle kişi yürümekte zorluk çekecektir. Diz tutulması görülebilir. Kişilerin diz kısımlarında sıklıkla şişkinlik meydana gelebilir. Kişilerin çoğu zaman gün geçtiği zaman bacağın alt kısmında şişme görülmektedir. Ayaklarını hareket ettiremeyecektir. Sakatlanan dizini hareket ettirmekte oldukça zorluk çekeceği gibi morarma ya da kızarıklıkta buna eşlik edecektir. Patella kırıklarının oluştuğu zamanlarda kişilerde şekil bozukluluğu meydana gelir. Sıklıkla diz ters dönebilir. Bu gibi durumlarda her zaman tıbbi tedavisi olması gerekmektedir. Kişilerin tedavi işleminin yapılması için uzman hekimden yardım almalıdır. Şikayetlerini dinleyen hekim hastaya ilk olarak fiziksel muayene yapacaktır. Ardından hastanın röntgen filmi çekildikten sonra çevresinde bulunan dokularda ve de sinirlerde de herhangi bir zararın olup olmadığını anlamak amacıyla hastaya bilgisayarlı tomografi ya da MR çekilmesi de söz konusu olacaktır. Bu sayede kırığın yerinin tespiti yapılarak uygun olan tedavisi de yapılacaktır.
Tedavisi
Hastaya uygulanacak olan testler sonucunda tanı konulması sonucunda hastanın ilk olarak ayağının kuadriseps kasının ve tibia kemiğinin yapışma fonksiyonunu kontrol ederek herhangi bir tendon yırtılması ya da dokuda hasar olup olmadığı anlaşılacaktır. Düz bir bacak kaldırıma işlemini başarılı bir şekilde yapabilmesi sonucunda cerrahi olmayan tedavi ile mümkün olabildiği kadar hastanın iyileşmesi beklenmektedir. Patella kırığının belirtilerinden dizde şişkinlik diz eklemi içerisinde kanamalara neden olur. Kanamanın bulunduğu bölgenin boşaltılması gerekmektedir. Bu nedenle de bir takım şırınga aletleri kullanılarak kanın boşaltılma işlemi sonrasında diz ateli ya da alçıya alınması söz konusu olacaktır.
Diz kapağı kırıklarının iyileşme süresi ameliyatsız 6 hafta ile 12 hafta arasında değişiklik göstermektedir.
Ameliyat
Eğer ki diz kapağı kırıklarında kırığın büyük olması sonucunda ya da kişiye yapılan fiziksel muayene ve testler sonucunda kırığın ameliyatsız tedavisi mümkün olmadığı durumlarda hastanın her zaman için ameliyat edilmesi söz konusu olacaktır. Bu patella kırıklarının tedavisinde uzun bacak alçısına alınarak ya da diz immobilizer kullanılarak yapılabilir. Ameliyat gerekmesi sonucunda hastanın diz ekleminin ön kısmında bir kesi yapılması gerekmektedir. Kırık kemik uçlarının yeniden düzenlenmesi sonucunda vidalar ya da plaklar kullanılarak tekrardan sabitlenme işlemi yapılması gerekmektedir. Bu durumlarda patella kemiğinin bir kısmını cerrah çıkarabilir. Ancak bu genellikle küçük kırık parçaları için geçerli olmaktadır.Ameliyat işlemi 1 ile 2 saat arasında değişiklik göstermektedir.
Fizik Tedavi
Ameliyat sonrası hastaların hızla iyileşmeleri için fizik tedavi egzersizlerini bir an önce uygulaması gerekmektedir. Ameliyat sonrası hastalar dizlerini uzunca bir süre düz konumda tutacak olmaları nedeniyle burada ki kaslarda güçsüzleşme başlayabilir. Bu nedenle de ameliyat sonrasında ilk haftalar içerisinde çok hafif egzersizler ilk hafta içerisinde hastanın başlaması kas güçsüzlüğü açısından çok yardımcı olacaktır. Dizin erken hareketi cerrahiden sonra kemiğin kaynamasının da hızlanmasını sağlamaktadır. Fakat bu fizik tedavi egzersizleri her zaman için uzman bir hekim tarafından yaptırılması gerekmektedir.
Kaynaklar
- https://www.summitmedicalgroup.com/library/adult_health/aha_knee_fracture/
- https://pjsorthopaedics.com.au/knee-fracture.html
- https://www.ctikneebraces.co.uk/knee-injuries-rehabilitation/broken-knee-cap.html
- https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/patellar-kneecap-fractures/
- https://nyulangone.org/conditions/patella-fractures/treatments/surgery-for-patella-fractures
- https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000582.htm